Mabadiliko Ya Mazingira Yanaanzia Nyumbani: Bi. Magdalena Chuwa Anavyogeuza Bustani Kuwa Kielelezo cha Utunzaji wa Mazingira

Katika jamii yoyote endelevu, mazingira ni kiini cha ustawi. Na kama taifa linaanzia kwenye kaya, basi utunzaji wa mazingira nao lazima uanze mlangoni mwa kila mmoja wetu. Moja ya mfano hai unaoonyesha dhamira hii ni Bi. Magdalena Chuwa, mkazi wa Mbande, Chamazi – Wilaya ya Temeke, Dar es Salaam.

Bi. Chuwa, ambaye ni Afisa Mtendaji Mkuu mstaafu wa Wakala wa Vipimo (2009 hadi 2016), si tu amekuwa kinara wa taaluma, bali pia amejitoa kwa moyo wote kuwa mdau wa kweli wa mazingira. Anaamini kuwa “mazingira ni maisha, na maisha ni utunzaji wa mazingira.”

Katika picha za bustani yake tulivu, tunaona mwitikio wa kweli wa falsafa hiyo. Bustani ya nyumbani kwake siyo tu eneo la kupendezesha makazi, bali ni shule ya mazingira kwa vitendo. Miti ya palms ambayo ilianza kama mimea midogo kwenye pots alipokuwa anaishi Tabata, sasa imestawi Chamazi na kuzidi kimo cha paa la nyumba yake, ikitoa kivuli na hewa safi kwa familia na jamii inayomzunguka.

Urembo wa maua yaliyopangwa kwa ustadi katika vibebeo, nyasi zilizokatwa kwa usahihi, miti ya mapambo, na upangaji wa mazingira wa kijani unaonyesha uelewa na dhamira ya kweli katika utunzaji wa mazingira wa nyumbani. Kila picha ni ushuhuda wa upendo wake kwa mazingira.

Lakini kilicho cha kipekee zaidi ni wazo lake la kuhimiza mashindano ya mazingira kuanzia ngazi ya kaya. Anaamini kuwa “kama mtu atahamasishwa, hata akiwa kwenye nyumba ya kupanga, anaweza kupanda miti kwenye pot na kuihamisha anapohamia kwake.” Hili ni wazo la kimapinduzi linalowezesha mazingira bora kwa wote – hata wale wasio na miliki ya ardhi ya kudumu.

Bi. Magdalena ni mmoja wa washiriki wa #mazingirachallengeTZ iliyoandaliwa na Baraza la Taifa la Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (NEMC), ambapo mshindi atatangazwa tarehe 6 Julai, kabla ya kilele cha Maonesho ya Saba Saba.

Katika zama hizi za mabadiliko ya tabianchi, tunahitaji mashujaa wa mazingira kutoka kila kona ya jamii yetu. Kwa mfano wa kina kama wa Bi. Magdalena, tuna hakika kuwa mabadiliko makubwa yanaweza kuanzia na mtu mmoja tu – nyumbani kwake.

Usimamizi wa Mazingira Katika Uchimbaji wa Makaa ya Mawe Mkoani Ruvuma

 

Hifadhi kubwa ya makaa ya mawe kabla ya kusafirishwa, katikati ya hifadhi ya misitu

Mkoa wa Ruvuma umeendelea kushuhudia shughuli za uchimbaji wa makaa ya mawe hasa katika wilaya za Mbinga, Songea, Madaba na Nyasa. Shughuli hizi zina mchango mkubwa katika uchumi wa taifa na maendeleo ya viwanda, lakini pia zina athari kwa mazingira endapo hazitasimamiwa ipasavyo.

Uchimbaji na Mandhari ya Mazingira

Picha mbalimbali kutoka maeneo haya zinaonesha mandhari ya wazi ya migodi (open-pit mining) yenye miteremko mikubwa, mashimo makubwa yaliyojaa maji, na maeneo ya hifadhi za makaa. Ingawa hii ni ishara ya shughuli hai za kiuchumi, pia inaonyesha uwepo wa athari za kimazingira kama vile:

• Ukataji wa miti na uharibifu wa ardhi.

• Maji kusimama katika mashimo bila mifumo sahihi ya utiririshaji.

• Uchafuzi wa maji kutokana na madini na mabaki ya kemikali.

• Muonekano wa moshi na vumbi katika baadhi ya maeneo.

Muonekano wa shimo kubwa la uchimbaji wa makaa ya mawe lililojaa maji katika Wilaya ya Mbinga

Nafasi ya NEMC

Baraza la Taifa la Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (NEMC) lina wajibu mkubwa katika kuhakikisha kuwa shughuli za uchimbaji zinafanyika kwa kuzingatia kanuni za utunzaji wa mazingira. Kazi za NEMC katika maeneo haya ni pamoja na:

• Ukaguzi wa Athari kwa Mazingira (EIA): Kabla ya mradi wa uchimbaji kuanza, mwekezaji anatakiwa kuwasilisha tathmini ya athari kwa mazingira kwa NEMC kwa ajili ya idhini.

• Ufuatiliaji wa shughuli za uchimbaji: Maafisa wa NEMC hufanya ukaguzi wa mara kwa mara ili kuhakikisha kuwa wachimbaji wanafuata masharti ya kimazingira kama vile urejeshaji wa mazingira (rehabilitation), kutunza vyanzo vya maji, na kuzuia mmomonyoko wa udongo.

• Kusimamia urejeshaji wa maeneo yaliyoharibiwa: NEMC inawataka wachimbaji kuweka mpango wa muda mrefu wa kurejesha uoto wa asili na kupanda miti katika maeneo yaliyoharibiwa.

• Elimu kwa jamii na wachimbaji: Baraza pia huendesha kampeni za uhamasishaji juu ya uchimbaji endelevu kwa jamii zinazoishi karibu na migodi.

Migodi ya wazi yenye miteremko mikali ikiwa na maeneo ya mashimo na njia za kupitisha magari ya uchimbaji.

Uchimbaji wa makaa ya mawe ni fursa muhimu ya kiuchumi lakini unahitaji usimamizi wa karibu kuhakikisha kuwa mazingira hayaharibiki. Kwa kushirikiana na NEMC, wachimbaji wanapaswa kuzingatia matumizi endelevu ya rasilimali na kuwa na mipango ya muda mrefu ya urejeshaji wa ardhi. Vinginevyo, maendeleo ya sasa yataacha urithi wa uharibifu mkubwa kwa vizazi vijavyo.

MAZINGIRA CHALLENGE PICHA ZA JESUS PAID AT ALL

 

Vijana wa Mazingira: Paulo Dotto Aongoza Mapambano ya Kijani Kupitia Mazingira Challenge

Mbeya, Tanzania – Katika kuunga mkono juhudi za taifa za kulinda mazingira kwa maendeleo endelevu, Paulo Dotto Masele, mwanafunzi kutoka Chuo Kikuu cha Teofilo Kisanji (TEKU – Mbeya) na mwenyekiti wa klabu ya Mazingira chuoni hapo, ameongoza kikosi cha wanafunzi kushiriki kwa mafanikio katika Mashindano ya Mazingira Challenge, tukio linalolenga kubuni suluhisho za kijamii kwa changamoto za kimazingira.

Paulo, ambaye pia ni mwanzilishi wa Umoja wa Vyuo Vikuu Mbeya kwa ajili ya mazingira, ameweka historia kwa kuhamasisha vijana zaidi ya 100 kutoka vyuo vikuu mbalimbali ikiwemo MUST, Mbeya University of Science and Technology, na Tumaini University, kuungana kwa kauli moja: “Kizazi cha Kijani, Taifa Imara.”

Katika mashindano hayo, timu aliyoiongoza iliwasilisha wazo la “Smart Waste Zones” – mfumo wa kidigitali wa kutambua maeneo yenye changamoto ya taka ngumu na kutekeleza usimamizi shirikishi kati ya wanafunzi, wakazi na mamlaka za mitaa.

📚 Kwa Mujibu wa Elimu ya Mazingira:

Ushiriki huu unadhihirisha utekelezaji wa Elimu ya Mazingira kwa Vitendo (Participatory Environmental Education) – dhana inayosisitiza kwamba vijana hawapaswi kuwa watazamaji wa mabadiliko ya tabianchi au uchafuzi wa mazingira, bali wachochezi wa suluhisho.

Kwa mujibu wa Sheria ya Usimamizi wa Mazingira ya 2004, na Mpango wa Taifa wa Mazingira (NEMC, 2021–2026), kushirikisha jamii, hasa vijana wa vyuo vikuu, ni mojawapo ya njia endelevu za kutunza mazingira kupitia ubunifu, teknolojia, na mabadiliko ya tabia

🌿 Kauli ya Paulo Dotto:

“Hatupiganii tu mazingira kwa maneno – tunapigania kwa vitendo, kwa suluhisho, na kwa mshikamano wa vijana. Mazingira ni uhai wetu!”

🔍 Wito kwa Taifa:

Mashindano haya ni kiashirio cha nguvu kubwa ya vijana katika kuleta mabadiliko ya kijani. Serikali, taasisi za elimu ya juu, na sekta binafsi zinashauriwa kuwekeza zaidi kwenye klabu za mazingira, kubuni mashindano ya kitaifa, na kufadhili ubunifu wa vijana wenye nia ya kuilinda Tanzania dhidi ya athari za uharibifu wa mazingira.

#VijanaNaMazingira #MazingiraChallenge2025 #PauloDotto #KizaziChaKijani #MbeyaKijani #TEKUEnvironmentalClub

KILIMO CHA MPUNGA MBARALI – UZALISHAJI ENDELEVU NA UTUNZAJI WA MAZINGIRA

 

Mashamba makubwa ya mpunga Mbarali, Mbeya yakionesha mpangilio bora wa kilimo cha umwagiliaji kinachozingatia utunzaji wa mazingira.

Katika nyanda za juu za Mbarali, mkoani Mbeya, Tanzania inaelekea kuandika historia mpya ya mapinduzi ya kilimo cha kisasa na rafiki kwa mazingira. Picha hizi za angani zinaonesha mashamba makubwa ya mpunga yaliyopangwa kwa ustadi, yakifanikisha uzalishaji mkubwa wa chakula huku yakihifadhi mazingira na kuongeza tija katika sekta ya kilimo.

Kilimo cha Kisasa na Maendeleo ya Mazingira

Kilimo cha mpunga Mbarali kinatumia mfumo wa kilimo cha umwagiliaji katika maeneo ya mabonde yenye rutuba, hususani Bonde la Mto Ruaha. Njia hii ya kilimo huruhusu udhibiti mzuri wa maji, na hivyo kuzuia upotevu wa maji kwa wingi, jambo ambalo ni muhimu kwa mazingira na uhifadhi wa vyanzo vya maji.

Vilevile, baadhi ya wakulima wanaanzisha mbinu bora za kilimo hai (organic farming), matumizi ya mbolea za asili, na kupunguza matumizi ya viuadudu vya viwandani ili kuzuia uharibifu wa ardhi na uchafuzi wa maji ya chini kwa chini. Hii ni hatua muhimu katika kuhifadhi bioanuwai ya eneo na kulinda viumbe hai wanaoishi kwenye maeneo ya jirani.

Mashamba ya mpunga yaliyokomaa Mbarali yaking’arisha rangi ya dhahabu chini ya anga safi, yakiwa ni kielelezo cha kilimo endelevu na mchango wake katika uhakika wa chakula na uhifadhi wa mazingira.

Usimamizi wa Mazingira na Umuhimu wa NEMC

Mamlaka ya Taifa ya Usimamizi wa Mazingira (NEMC) imeendelea kutoa mwongozo kwa wawekezaji na wakulima kuhakikisha kilimo hakigeuki kuwa chanzo cha uharibifu wa mazingira. Kupitia tathmini ya athari kwa mazingira (EIA), mashamba makubwa ya mpunga hupewa masharti ya utunzaji wa mazingira ikiwemo:

• Kudhibiti mmomonyoko wa udongo.

• Kuhifadhi maeneo ya mito na vijito kwa kupanda miti kando yake.

• Kuzuia ukataji wa miti kiholela.

• Kupanga matumizi ya ardhi kwa njia endelevu.

Muonekano wa juu wa bonde la kilimo cha umwagiliaji Mbarali – njia ya maji ikielekeza maisha kwa mashamba ya mpunga, ikiakisi mpango mzuri wa matumizi ya ardhi na hifadhi ya vyanzo vya maji.

Kilimo Kinachotunza Mazingira, Kinaijenga Tanzania

Mbali na faida za kiuchumi kama uzalishaji mkubwa wa mpunga kwa matumizi ya ndani na soko la nje, kilimo hiki pia kinatoa ajira kwa wakazi wa Mbarali na mikoa jirani. Wakulima wanahamasishwa kupanda miti kando ya mashamba, kutumia teknolojia za kisasa zisizo na madhara kwa mazingira, na kushiriki katika programu za elimu ya mazingira.

Kwa hakika, Mbarali ni mfano wa namna ambavyo kilimo kinaweza kuimarishwa kwa misingi ya utunzaji wa mazingira, na kusaidia Tanzania kufikia malengo ya maendeleo endelevu (SDGs) na Ajenda ya Taifa ya Kijani.

Jiwe la Bismarck – Mwanza: Urithi wa Asili na Kivutio cha Mazingira Endelevu

 

Jiwe la Bismarck liking’ara juu ya maji ya Ziwa Victoria jijini Mwanza—kivutio cha asili kinachoelezea uhusiano wa mazingira, historia ya jiwe, na thamani ya utalii endelevu nchini Tanzania

Katikati ya maji ya Ziwa Victoria, katika jiji la Mwanza, limesimama kwa umaridadi Jiwe la Bismarck jiwe maarufu linalobalance juu ya miamba mingine kana kwamba limewekwa kwa mkono wa mchoraji wa asili. Jiwe hili si tu kivutio cha kipekee kwa macho, bali ni alama ya urithi wa kijiolojia, mazingira ya mwambao, na utalii endelevu wa kijani.

Jiwe la Bismarck na Umuhimu Wake Kimazingira

✅ 1. Mazingira ya Mwambao Yenye Uhai

Eneo linalozunguka Jiwe la Bismarck ni sehemu muhimu ya mwambao wa Ziwa Victoria lenye:

• Mimea ya majini na miti ya mwituni.

• Makazi ya ndege wa majini kama vibibi maji na tausi wa ziwani.

• Viumbe wa majini wanaotegemea usafi wa mazingira ya asili kwa kuishi na kuzaliana.

✅ 2. Jiolojia ya Maelfu ya Miaka

Mawe haya makubwa ni sehemu ya urithi wa kijiolojia, yaliyobeba historia ya mabadiliko ya uso wa dunia:

• Yanatoa fursa ya kujifunza namna miamba ya granite inavyoundwa.

• Yanasaidia watafiti na wanafunzi kuelewa uhusiano wa jiwe, maji, na mazingira ya joto la Afrika Mashariki.

✅ 3. Utalii wa Mazingira na Elimu kwa Jamii

Jiwe la Bismarck limekuwa moja ya alama za jiji la Mwanza na Tanzania kwa ujumla:

• Linavutia watalii wa ndani na nje walioko kwenye safari za kihifadhi.

• Linatekeleza falsafa ya eco-tourism ambapo mazingira yanahifadhiwa huku yakichangia kipato kwa jamii za jirani.

• Hutoa fursa kwa wanafunzi, watafiti na wapenda mazingira kujifunza kutoka kwa maumbile.
  

Jiwe la Bismarck ni zaidi ya jiwe—ni ushahidi hai wa historia ya dunia, urithi wa mazingira na uzalendo wa asili. Kuhifadhi eneo hili ni kuhifadhi uzuri wa Taifa, ustawi wa jamii, na urithi wa baadaye kwa vizazi vijavyo. Mwanza imepewa zawadi ya kipekee—na ni jukumu letu kuhakikisha zawadi hii inaishi milele.

Usafiri wa Haraka (BRT) Dar es Salaam: Mabadiliko ya Miji kwa Ajili ya Mazingira Endelevu

 

Muonekano wa Juu wa Barabara ya BRT eneo la Magomeni Kota, Dar es Salaam – njia ya kisasa ya usafiri wa umma inayochangia kupunguza uchafuzi wa hewa na kulinda mazingira ya mji unaokua kwa kasi.

Jiji la Dar es Salaam limekuwa likikua kwa kasi, huku idadi ya watu na magari ikiongezeka kila mwaka. Katika kukabiliana na changamoto ya msongamano wa magari, uchafuzi wa hewa, na matumizi mabaya ya nishati, Serikali ya Tanzania ilianzisha mfumo wa Usafiri wa Haraka wa Mabasi (BRT – Bus Rapid Transit). Mfumo huu si tu suluhisho la usafiri, bali pia ni sehemu muhimu ya mkakati wa utunzaji wa mazingira katika jiji linalokua kwa kasi.

BRT na Utunzaji wa Mazingira: Athari Chanya

🚍 1. Kupunguza Uchafuzi wa Hewa

Kwa kutumia mabasi makubwa yenye uwezo wa kubeba abiria wengi kwa wakati mmoja, BRT hupunguza:

• Idadi ya magari binafsi barabarani.

• Matumizi ya mafuta kwa kila abiria.

• Uzalishaji wa gesi chafu kama kaboni dioksidi (CO₂) na monoksidi ya kaboni (CO).

Hii huongeza ubora wa hewa katika maeneo ya mijini kama Magomeni, Kinondoni na Kivukoni.

🛣️ 2. Mipango Miji Inayolinda Mazingira

Barabara za BRT zimejengwa kwa mpangilio wa kisasa wa usafiri wa umma, ambapo:

• Njia za mabasi zimetengwa ili kupunguza msongamano.

• Sehemu za kutembea kwa miguu na waendesha baiskeli zimeimarishwa, kusaidia matumizi ya usafiri usiochafua mazingira.

🌳 3. Kuongeza Kijani Mjini

Katika baadhi ya maeneo ya mradi, miti imepandwa kando ya barabara na vituo vya BRT ili:

• Kupunguza joto la barabarani (urban heat island effect).

• Kuboresha mwonekano wa jiji na kuchochea hisia za utunzaji wa mazingira miongoni mwa wananchi.

💡 4. Kuchochea Mabadiliko ya Tabia kwa Wananchi

Kupitia kampeni za matumizi ya BRT, wananchi wengi huona usafiri wa umma kama chaguo la kiungwana na kirafiki kwa mazingira, hali inayopunguza utegemezi wa magari binafsi na kuchochea uwajibikaji wa kimazingira.